Terugkijkend op zijn aanstelling concludeert Arre Zuurmond dat hij de 'verkeerde opdracht' heeft gekregen. Volgens de regeringscommissaris is het alleen mogelijk om de juiste keuzes te maken en de informatiehuishouding te verbeteren als we de transformatie naar een responsieve overheid aangaan.
De analyse van Arre Zuurmond is dat de informatiehuishouding zich gevormd heeft naar de structuur én cultuur van een bureaucratische, verkokerde en reactieve overheid. Om de informatiehuishouding naar een hoger plan te kunnen tillen, moet niet alleen aan de informatiekant van de overheid gewerkt worden, maar juist ook aan de organisatiekant.
"We hebben een responsieve, proactieve overheid nodig. Een overheid die werkt in de actualiteit en opgavegericht, samen met maatschappelijke actoren. Een overheid die naast de burger staat en die uitgaat van vertrouwen."
In 2022 en 2023 heeft Arre Zuurmond niet alleen kritisch meegekeken, maar ook aan oplossingen gewerkt die zorgen voor een structurele verbetering van de informatiehuishouding. Dit deed hij binnen zijn opdracht als Regeringscommissaris Informatiehuishouding om de verbetering van de informatiehuishouding binnen de overheid aan te jagen. Middels het wetsvoorstel Algemene informatiewet, ICT-architectuur en de Informatie Academie werkt hij aan de eerste onomkeerbare stappen richting een transformatie naar de responsieve overheid.
Daarmee zijn we er nog niet. Om te achterhalen wat de transformatie betekent en wat de noodzakelijke eerste stappen zijn, stelt Arre Zuurmond zichzelf en vooraanstaande personen een zevental vragen. Aan verschillende deskundigen legt hij de afzonderlijke vragen voor, waarna zij per vraag een position paper schrijven.
Zodra een position paper gereed is, wordt het hieronder bij de betreffende vraag gepubliceerd. De vragen redeneren van ‘buiten naar binnen’ en van operationeel naar strategisch en de publieke waarde staat centraal:
Zeven vragen en zeven position papers
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat we te veel gefocust zijn op de Haagse vierkante kilometer en we hierdoor de maatschappelijke oriëntatie uit het oog zijn verloren.
Auteur position paper: Waag Futurelab
Waag Futurelab draagt bij aan het onderzoek, het ontwerp en de ontwikkeling van een duurzame, rechtvaardige samenleving.
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat we in ons kwaliteitsmodel, en de governance hierop, nog uitgaan van de new public management filosofie. Hierdoor zijn we te veel gericht op stafdiensten, terwijl deze tijd vraagt om een kwaliteitsmodel waarbij de leveringsrelatie tussen uitvoerend professional in het primaire proces en samenleving centraal staat.
Auteur position paper: I Logos
I Logos is opgericht om grip te krijgen op de transities in de zorg en het sociaal domein. Het is een samenwerkingsverband van betrokken bedrijven die antwoord geven op wat deze digitale transities concreet voor zorg, burgers en overheden betekenen.
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. Een van zijn overtuigingen is dat we, net als bij de Kruispuntbank in België, een aantal principes zouden moeten hanteren. Enerzijds dat de overheid geen data meer opvraagt die al bekend is en anderzijds dat de overheid dienstverleningsprocessen moet herontwerpen door maximaal gebruik te maken van de bij de bronnen reeds beschikbare gegevens. Zodat bestrijding van niet-gebruik en pro-actieve dienstverlening mogelijk worden.
Auteurs position paper: Arre Zuurmond en Marvin Kramer
Sinds 1 januari 2022 is Arre Zuurmond de Regeringscommissaris Informatiehuishouding. Marvin Kramer is als strategisch adviseur werkzaam in het team van regeringscommissaris.
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat er het komende decennium ontwikkelingen nodig zijn in het bestuursrecht om het ideaal van een overheid die zich responsief naar de burger toe opstelt verder gestalte te geven.
Auteur position paper: Rijksuniversiteit Groningen
Prof.mr.dr. A.T. (Bert) Marseille, mr.dr. M. (Marc) Wever en prof.dr. H.B. (Heinrich) Winter zijn werkzaam bij de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Hun onderzoek richt zich op de vraag hoe het bestuursrecht zodanig kan worden vormgegeven dat het bijdraagt aan een rechtvaardige besluitvoming door de overheid en effectieve beslechting van geschillen met de overheid.
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat we slecht kennis uitwisselen met het bedrijfsleven en hoe de informatievoorziening daar is georganiseerd. Wat kunnen we leren van hun best en worst practices rondom de sturing op de i-functie, bijvoorbeeld in relatie tot de noodzakelijke transformatie?
Auteur position paper: ECP | Platform voor de InformatieSamenleving
ECP is een onafhankelijk en neutraal platform. ECP brengt overheid, wetenschap, bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke organisaties samen om kennis uit te wisselen en zo te werken aan een betrouwbare, kansrijke en veerkrachtige digitale samenleving.
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat we hierbij veel kunnen leren van de mechanismen van het menselijk lichaam als informatie-verwerkend systeem. De overheid zou veel meer als lerend systeem moeten worden bezien. Hebben we niet te lang alleen het menselijk hoofd als sturend orgaan gezien en dat gekopieerd in de inrichting van onze bureaucratie?
Auteur position paper: Darwin Digits
Dr. Irene Nooren van Darwin Digits is wetenschappelijk expert in systeembiologie en biomimicry. De position paper is tot stand gekomen in samenwerking met Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI).
Volgens de Regeringscommissaris Informatiehuishouding moet de verbetering van de informatiehuishouding op alle fronten hand in hand gaan met een transitie naar een meer responsieve overheid. De gedachte is dat onze politieke ideologieën uit de periode van de eerste en tweede industriële revolutie stammen terwijl we nu in de digitale samenleving zijn aangekomen, waar de derde of zelfs vierde industriële revolutie een feit is. Moet dat niet leiden tot een herijking van de kernwaarden?
Auteur position paper: Instituut Maatschappelijke Innovatie
Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) is een aanjager van vernieuwingsprocessen in de publieke sector. IMI organiseert dialogen en innovatieprojecten in opdracht van ministeries, gemeenten, bedrijven of maatschappelijke organisaties.
De analyse en reflectie op bovenstaande zeven vragen en de bijbehorende position papers combineert Arre Zuurmond in 2024 tot een boekje. Hierin kijkt hij terug op zijn periode als Regeringscommissaris Informatiehuishouding en trekt hij lering uit deze tijd. Hij blikt vooruit naar de mogelijkheden om een échte verandering teweeg te brengen binnen de overheid. Waar organisatie voor informatie uit gaat. Waar de publieke waarde centraal staat. En waar de overheid zich weer op haar primaire taken kan focussen in plaats van op de administratie.
Reageren
Wilt u reageren op een position paper? Dan kunt u gebruikmaken van onderstaand reactieformulier.
