Bij zijn aanstelling heeft Regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond aangegeven dat gegevens een cruciaal onderdeel uitmaken van de informatiehuishouding. Daarom besteed hij hier extra aandacht aan en focust hij op het bewerkstelligen van verbeterde gegevensdeling.
Om de informatiehuishouding op orde te krijgen, dient de belangrijke rol die gegevens (of ookwel data) hierin spelen te worden erkend. Het delen van gegevens stelt de overheid namelijk in staat om dingen drastisch beter aan te pakken en faciliteert écht responsief werken. Standaardisatie en het toepassen van generieke voorzieningen zijn dan ook noodzakelijk voor het samenwerken over organisatiegrenzen heen. Dat doet recht aan de ontwikkeling dat maatschappelijke problemen en opgaven zich in het algemeen niet houden aan departementale grenzen of grenzen tussen bestuurslagen, (zoals zichtbaar in de (jeugd)zorg, maatschappelijke ondersteuning en sociale zekerheid).
Kruispuntbank
Het streven zou moeten zijn om voor overheidsbreed hergebruik van informatie tot eenzelfde niveau van standaardisatie te komen als door de Belgische Kruispuntbank is gerealiseerd. Op 20 februari is de Regeringscommissaris Informatiehuishouding met een strategisch gekozen gezelschap afgereisd naar Brussel voor een bezoek aan de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ). De Kruispuntbank is een architectuurconcept voor de informatiehuishouding. Het is dertig jaar geleden geïntroduceerd en naast de goede dienstverlening richting burgers, is het ook wettelijk goed geregeld. De KSZ is geen centrale bank waar gegevens over burgers worden bijgehouden, maar een ‘verkeersregelaar’ op het kruispunt – vandaar de naam – van gegevensstromen.
Alle informatie blijft bij de bron en alle informatieverzoeken verlopen via hetzelfde kruispunt. Dat principe is vastgelegd in een wet, met duidelijke bevoegdheden op het gebied van beveiliging, privacy en data-kwaliteit. De kruispuntbanken (er is ook een Kruispuntbank voor Ondernemingen en voor e-Health) weten bij welke partijen een burger een dossier heeft en wat dit voor soort dossier is. Ze houden verwijzingen naar gegevens bij en hebben zo’n 2000 authentieke bronnen die jaarlijks 4 miljard berichten uitwisselen. Burgers hebben inzage (92% van de Belgen keek in de database tijdens de COVID-campagne), zien wie gegevens geraadpleegd hebben en kunnen onjuistheden laten corrigeren.
Federatief datastelsel
In november 2021 is de Interbestuurlijke Datastrategie Nederland (IBDS) aan de Tweede Kamer aangeboden. Een onderdeel van de IBDS is de doorontwikkeling van het huidige stelsel van basisregistraties tot een federatief datastelsel waarin veel meer bronnen ontsloten kunnen worden, bijvoorbeeld met het oog op oplossing van multidimensionale maatschappelijke vraagstukken als armoedebestrijding of uitsluiting. Gegevens blijven in het federatieve stelsel lokaal opgeslagen, maar gestandaardiseerde ontsluiting ondersteunt meervoudig gebruik, waarbij mede door toepassing van ‘privacy by design’- technologie verzekerd wordt dat gebruik in lijn is met gegevensbeschermingseisen.
